Polinöropati

Polinöropati

Periferik sinir sistemine ait sinirlerin farklı nedenlerle zarar görmesine bağlı olarak elektrik sinyallerin beyne geri dönememesi ile oluşan polinöropati, güç kaybı, duyu kusuru, uyuşma, denge kaybı, çift görme, yüz felci gibi belirtilere neden olur.

Polinöropati, farklı etkenlere bağlı olarak tutulan sinirin işlevini kaybetmesiyle ortaya çıkan nörolojik kayıplar olarak da açıklanabilir. Periferik sinir sisteminin birincil işlevi, merkezi sinir sistemini organlara, cilde ve uzuvlara bağlamaktır. Farklı bir deyişle beyin ve omurilik, periferik sinir sistemi sayesinde vücudun uzak bölgelerinden bilgi alışverişinde bulunur. Polinöropati varlığında birden fazla periferik sinir etkilenir. Buna bağlı olarak duyu ve hareketlerden sorumlu sinirlerin yanı sıra otonom sinirler de etkilenebilir. Gribal enfeksiyonlar, vitamin eksiklikleri, sindirim sistemine ait viral enfeksiyonlar, tümör, diyabet ve ilaç kullanımı gibi pek çok farklı etken polinöropatiye yol açabilir.

Polinöropati Nedir?

Periferik sinir sistemi, merkezi sinir sistemi ile vücudun diğer kısımları arasında bilgi aktarımından sorumludur. Beyin ve omurilik dışında kalan bu sisteme ait sinirlerin birden fazlasının etkilenmesi, polinöropati olarak adlandırılır. Periferik sinir sistemine ait sinirlerin farklı nedenlerle zarar görmesiyle oluşan polinöropati, var olan etkene bağlı olarak farklı adlarla tanımlanır. Hücre gövdesinin etkilendiği polinöropati türleri nöronopat, akson hasarlanması varsa aksonopati ve sinirleri çevreleyen miyelin kılıfının etkilendiği vakalar miyelinopati olarak adlandırılır. Polinöropatide pek çok farklı sinir grubu etkilenebilir. Buna bağlı olarak da kişide farklı belirtilere yol açabilir. Diğer bir deyişle ortaya çıkan semptomlar, hangi sinirlerin tahrip olduğuna bağlı olarak farklılaşır. Kaslara ait sinirlerde hasarlanma olması durumunda güç kaybı meydana gelebilirken, göz sinirinde tahribat oluşması durumunda çift görme gibi görme problemleri oluşur.

Polinöropati Neden Olur?

Polinöropatiler, sinir hasarı ve sinir tutulumuna yol açan dahili hastalıklar ya da farklı bir neden olmaksızın yalnızca sinir tutulumuna yol açan rahatsızlıklara bağlı olarak ortaya çıkabilir. Bağışıklık sisteminin kişinin kendi vücuduna saldırmasıyla oluşan, Guillain-Barre sendromu gibi nörolojik hastalıklar da polinöropatiye yol açabilir. Polinöropatiye yol açan dahili hastalıkların başında ise diyabet yer alır. Diyabet varlığında sinirleri besleyen kılcal damarlarda tıkanmalar oluşabilir. Bu da ilgili bölgedeki sinir hücrelerinin ölümüne neden olur. Romatoid artrit, sistemik lupus eritematozus (SLE), wegener granülomatozu ve poliarteritis nodoza gibi hastalıklar sırasında da polinöropati görülebilir. Farklı kanser türleri de polinöropatiye yol açabilir. Tüm bunların haricinde genetik nedenli polinöropatiler de bulunur. Sinir hasarına yatkınlık yaratan genetik geçişli hastalıklar ailesel kaynaklı olabilir. Nadir vakalarda virüslere bağlı olarak da polinöropati gelişebilir. Lepra ve HIV, lyme gibi hastalıklar bunlara örnek olarak gösterilebilir. Tiroit rahatszılıkları ve sarkoidoz gibi hastalıklar, folik asit ve B12 vitamini eksikliği, bazı ilaç türleri, tarım, böcek ve sinek ilaçları, çözücü kimyasallar, böbrek ve karaciğer yetmezliği, aşırı alkol kullanımı da polinöropatiye neden olabilir. Bazı vakalarda ise polinöropatiye neden olan etken saptanamayabilir.

Polinöropati Belirtileri Nelerdir?

Polinöropati belirtileri, polinöropatiye yol açan periferik sinir tutulumunun etkilenen bölgesine göre farklılık gösterir. Bazı vakalarda fibromiyalji, multiple skleroz ve polinöropati belirtileri birbirine karıştırılabilir. Bu nedenle polinöropati belirtileri varlığında tanıyı netleştirmek için nöroloji uzmanına başvurulmalıdır. Ancak genel olarak polinöropati belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Uyuşma,
• Acıya karşı duyarsızlık,
• Karıncalanma,
• Yanma,
• Donma,
• Ağrı hissi,
• İğne batma hissi,
• Isı değişimlerini algılama güçlüğü,
• Uzuvları kullanırken güçlük,
• Dokunmaya karşı hassasiyet,
• Kas güçsüzlüğü
• Kas seğirmesi,
• Cilt ve tırnak enfeksiyonları,
• Bacak ülserleri,
• Denge kaybı,
• Koordinasyon eksikliği,
• Solunum güçlüğü,
• Yutma güçlüğü,
• Sindirim sistemi problemleri,
• Aşırı terleme,
• Baş dönmesi,
• Yürüme güçlüğü.

Polinöropati Çeşitleri Nelerdir?

Periferik sinirlerin farklı nedenlere bağlı olarak hasar görmesiyle oluşan polinöropati vakalarında vücudun farklı bölgelerindeki pek çok farklı sinir etkilenebilir. Sinir tahribatı, duyusal ya da motor sinirlerde veya her ikisinde birden oluşabilir. Polinöropati genellikle diyabete, bağışıklık sistemi rahatsızlıklarına ve kansere bağlı olarak gelişir. Polinöropati çeşitleri şu şekilde sıralanabilir:

• Akut Polinöropati: Polinöropatinin nadir görülen bu formunda belirtiler aniden ortaya çıkar. Şiddetli ve hızlı bir şekilde gelişir. Bağışıklık sistemine ait bozukluk ve enfeksiyon varlığı gibi nedenlere bağlı olarak oluşan sinir hasarı sonrasında ortaya çıkar. Guillain Barre sendromu (GBS) ve kene paralizisi başlıca akut polinöropati etkenidir. Motor kayıpların ön planda olduğu polinöropati türüdür.
• Subakut Polinöropati: Uzayan akut polinöropati olarak tanımlanabilen subakut nöropatiler genellikle alkolizm, B12 vitamini eksikliği, kronik gastrointestinal rahatsızlıklar ve ilaç kullanımı gibi nedenlere bağlı olarak ortaya çıkar. Birkaç hafta / ay içinde gelişir ve belli bir süre en yüksek seviyesini korur.
• Kronik Polinöropati: Aylar hatta yıllar içinde gelişen bu polinöropati türü ilerleyici niteliktedir. Belirtiler yavaş bir şekilde ortaya çıkar ve aynı şekilde gelişmeye devam eder. Tutulum genellikle simetriktir. Çoğunlukla diyabet, hipotiroidizm, paraneoplastik sendromlar ya da böbrek hastalıklarına bağlı olarak oluşur. Ancak kronik polinöropatilerde birden fazla sebep olabilir. Bazı vakalarda odak bulunamayabilir.

Polinöropati Tanısı Nasıl Koyulur?

Polinöropati belirtileri görülen kişinin hekime başvurması durumunda hekim, öncelikle kişinin anamnezini alır. Fizik muayene ve ardından nörolojik değerlendirme yapar. Gerekli durumlarda diyabet ve tiroit fonksiyonlarının değerlendirilmesi için laboratuvar tetkikleri istenir. Elektromiyografi (EMG) yapılarak kişinin kas ve sinir ölçümleri yapılır. Tüm bunların haricinde sinirlerdeki ve sinir uçlarındaki anomalilerin tespit edilmesi için biyopsi yapılabilir. Sinir biyopsisi, çoğunlukla yapılan diğer tetkikler ile polinöropatiye yol açan etkenin saptanamadığı durumlarda yapılır. Lokal anestezi altında yapılan sinir biyopsisi, genellikle bacakta bulunan duyu sinirinden parça alınarak yapılır.

Polinöropati Nasıl Tedavi Edilir?

Polinöropati tedavisi, polinöropatiye yol açan hastalığın varlığında odak hastalığın tedavisi ile yapılır. Polinöropati tedavisinde hastanın yaşı, genel sağlık durumu, var olan diğer hastalıkları ve bulguları son derece önemlidir. Sinir iltihabına yol açan, Guillain-Barre sendromu ya da kronik inflamatuar demiyelinizan polinöropati (CIDP / KİDP) gibi hastalıkların varlığında bağışıklık sisteminin düzenlenmesi ya da baskılanması için steroid tedavisi düzenlenebilir. Kortizon kullanımının yetersiz olduğu vakalarda ise IVIG (intravenöz immunoglobulin), plazmaferez (plazma değişimi) gibi tedavi yöntemlerine başvurulabilir. Polinöropati tedavisinde transkutanöz elektriksel sinir uyarımı ve fizik tedavi gibi farklı tedavi yöntemleri de bulunur. Gerekli durumlarda hastanın rehabilitasyonu için farklı egzersiz türleri önerilebilir. Bu egzersizler çoğunlukla hastanın ağrı ve acılarının hafifletilmesine yöneliktir. Böylece polinöropatiye bağlı olarak ortaya çıkabilen komplikasyonlar azaltılabilir.

Polinöropati Hastaları için Öneriler

Polinöropati hastalarının alkol ve sigara kullanımından uzak durması gerekir. Sürekli aynı hareketlerin yapıldığı, toksin ve kimyasal maddeler içeren işlerden uzak durulmalıdır. Stresten uzak durmak, kafein alımını sınırlamak, B12 vitamini, magnezyum, folik asit, demir, kalsiyum içeren besinler tüketmek, dengeli, sağlıklı ve düzenli beslenmek, polinöropati hastalarına önerilir. Tüm bunların haricinde hekimin reçete ettiği ilaçlar, düzenli olarak kullanılmalı ve önerilen egzersizler mutlaka yapılmalıdır. Hekime danışılmadan ilaç kullanım sonlandırılmamalıdır.

Eğer sizde ya da bir yakınınızda polinöropati belirtileri varsa bir nöroloji uzmanına görünerek muayene ve tedavi olabilirsiniz.